بلاک چین چیست؟

بلاک چین (Blockchain) شبکه‌ای است که با استفاده از تکنولوژی‌های غیرمتمرکز (Decentralized) و رمزنگاری، تاریخچه تمام تراکنش‌های انجام شده با دارایی‌های دیجیتال مانند بیت کوین را در یک دفتر کل دیجیتال و عمومی ذخیره می‌کند. امکان تغییر در اطلاعات ذخیره شده در بلاک چین وجود ندارد و تمام اطلاعات ثبت شده در آن به صورت شفاف در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. شبکه بلاکچین همان چیزی است که حذف بانک‌ها و مؤسسات مالی از تراکنش‌های دارایی‌های دیجیتال را امکان‌پذیر کرده و امنیت ارزهای دیجیتال را تضمین می‌کند.

بلاکچین به زبان ساده

اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم بلاک چین چیست، باید آن را به صورت زنجیره‌ای بلند از داده‌ها در نظر بگیریم. داده‌ها در واقع شامل تراکنش‌هایی هستند که در شبکه انجام می‌گیرند. سوابق تراکنش‌ها در بسته‌هایی به نام بلاک ذخیره می‌شوند. هر بلاک بعد از تکمیل و تأیید اطلاعات آن، به انتهای زنجیره اضافه می‌شود. این زنجیره از بلاک‌ها که به آن بلاک چین می‌گوییم در گره‌ها یا نودهای شبکه ذخیره می‌شوند. گره‌ها کامپیوترهایی هستند که وظیفه ذخیره کل اطلاعات شبکه را دارند و یک نسخه از تمام داده‌ها در آن‌ها ذخیره می‌شود.

بلاک چین در کجا استفاده میشود؟

بلاک چین‌ها بیشتر به دلیل نقش حیاتی در سیستم‌های ارزهای دیجیتال برای حفظ یک رکورد امن و غیرمتمرکز در تراکنش‌ها شناخته می‌شوند، اما موارد استفاده از آن‌ها به ارزهای دیجیتال محدود نمی‌شود. بلاک چین‌ها را می‌توان برای تغییرناپذیر کردن داده‌ها در هر صنعتی مورد استفاده قرار داد. از آن‌ها می‌توان برای ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps)، سیستم‌های مدیریت زنجیره تأمین، سیستم‌های رای‌گیری و موارد دیگر استفاده کرد. فناوری بلاک چین این پتانسیل را دارد که صنایع مختلف را با ایجاد اعتماد، امنیت و کارایی متحول کند.

کاربرد های بلاک چین چیست؟

انتقال ارزش

انتقال ارزش یکی از اساسی‌ترین کاربردهای بلاک چین است. با استفاده از شبکه‌های بلاکچینی مثل بیت کوین، می‌توان یک موجودیت دارای ارزش، یعنی BTC را بدون محدودیت‌های جغرافیایی و فارغ از ارزش تراکنش، بین آدرس‌های مختلف جابه‌جا کرد. انتقال ارزش در شبکه‌های بلاکچینی به‌سادگی، با سرعت و با هزینه‌ای بسیار اندک انجام می‌شود و هویت گیرنده و فرستنده دارایی‌ها تا حد زیادی ناشناس باقی می‌ماند.

قراردادهای هوشمند

قراردادهای هوشمند نرم‌افزارهایی هستند که در شرایطی مشخص و از قبل تعیین‌شده، مأموریت‌های معینی را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند. بستر پیاده‌سازی و توسعه قراردادهای هوشمند شبکه‌های بلاکچینی است. بسیاری از پلتفرم‌های شناخته‌شده در فضای ارزهای دیجیتال مثل صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)، بازارهای خریدوفروش ان اف تی (NFT) یا شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز که هم‌اکنون میلیون‌ها کاربر دارند، از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند.

دیفای یا امور مالی غیرمتمرکز

وام‌دهی (Lending)، مبادله دارایی، بیمه ارزهای دیجیتال و سهام‌گذاری (Staking) از پرکاربردترین خدماتی هستند که در فضای دیفای ارائه می‌شوند و کاربران زیادی را با خود درگیر کرده‌اند.

اینترنت اشیا

اینترنت اشیا (IoT) شبکه‌ای از دستگاه‌های الکترونیکی است که با اینترنت به هم متصل شده‌اند و از این طریق تبادل اطلاعات می‌کنند. اتصال این دستگاه‌ها به اینترنت امکان کنترل و مدیریت آنها با استفاده از نرم‌افزارهای اختصاصی را فراهم می‌کند. برای نمونه، می‌توانید با نرم‌افزاری رو تلفن همراه خود به سیستم سرمایشی منزل‌تان وصل شوید و آن را طوری برنامه‌ریزی کنید که قبل از رسیدن شما به منزل، دمای محیط را به سطح دلخواه شما برساند.

هویت دیجیتال

یک سیستم مدیریت هویت دیجیتال که با استفاده از بلاکچین پیاده‌سازی شده است، می‌تواند زیرساختی امن برای ذخیره اطلاعات هویتی افراد باشد که در آن نیازی به افشای هویت اشخاص نیست. در چنین سیستمی افراد تا حد زیادی مالکیت داده‌های مربوط به خود را در اختیار دارند و حریم خصوصی کاربران در بالاترین سطح حفظ می‌شود.

ذخیره‌سازی اطلاعات

سیستم‌های ذخیره‌سازی و ارائه‌دهنده فضای ابری متمرکز مثل گوگل درایو (Google Drive) نقاط ضعف و آسیب‌پذیری‌های امنیتی زیادی دارند. ارائه فضاهای ذخیره‌سازی غیرمتمرکز یکی از کاربردهای ویژه بلاکچین است. در این سیستم‌ها افراد از فضای ذخیره‌سازی سیستم‌های کامپیوتری توزیع‌شده در سراسر جهان استفاده کرده و در مقابل می‌توانند هزینه نگهداری را با یک ارز دیجیتال پرداخت کنند.

عرضه آثار هنری دیجیتال

ساخت توکن‌های غیرمثلی یا NFTها یکی از پرطرفدارترین کاربردهای بلاکچین محسوب می‌شود که طی سال‌های اخیر رشد زیادی کرده است. با استفاده از استانداردهایی که در شبکه‌های بلاکچینی وجود دارد، افراد می‌توانند آثار هنری دیجیتال خود را به یک توکن تبدیل کرده و برای فروش ارزش‌گذاری کنند.

انواع بلاک چین

فناوری بلاک چین انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند. ۴ نوع از انواع بلاک چین عبارت‌اند از:

* بلاک چین‌های عمومی (Public Blockchains)

بلاک چین عمومی به هرکسی اجازه می‌دهد به شبکه ملحق شود، تراکنش‌ها را تایید کند و قراردادهای هوشمند توسعه دهند. دو نمونه معروف از بلاک چین‌های عمومی بیت کوین و اتریوم هستند.

* بلاک چین‌های خصوصی (Private Blockchains)

بلاک چین‌های خصوصی شبکه‌هایی هستند که توسط سازمان‌ها یا کسب‌وکارها و با اهداف مشخص راه‌اندازی می‌شوند. این بلاکچین‌ها اغلب غیرمتمرکز نیستند و توسط یک نهاد مرکزی کنترل می‌شوند.

* بلاک چین‌های ترکیبی (Hybrid Blockchains)

بلاک چین‌های هیبریدی ویژگی‌های بلاک چین‌های عمومی و خصوصی را با هم ترکیب می‌کنند. این بلاک چین‌ها به سازمان‌ها اجازه می‌دهد کنترل کنند چه کسی می‌تواند به داده‌های ذخیره‌شده در بلاک چین دسترسی داشته باشد و چه داده‌هایی به صورت عمومی باز باشند.

* بلاک چین های کنسرسیومی (Consortium Blockchains)

بلاک چین کنسرسیومی، یک بلاک چین خصوصی با دسترسی محدود به یک گروه خاص است که خطرات ناشی از کنترل شبکه توسط تنها یک نهاد در یک بلاک چین خصوصی را از بین می‌برد. در یک بلاک چین کنسرسیوم، رویه‌های اجماع توسط گره‌های از پیش تعیین‌شده کنترل می‌شوند.

بهترین زبان های برنامه نویسی بلاک چین:

* زبان ++C.

* زبان جاوا

* زبان پایتون

* زبان سیمپلیسیتی (Simplicity)

* زبان سالیدیتی (Solidity)

آینده بلاک چین؟

با توجه به روندهای فعلی پیش‌بینی می‌شود بلاک چین در دهه‌های آینده تغییرات بزرگی در بسیاری از صنایع ایجاد خواهد کرد. چند حوزه‌ی مهم که احتمالاً با استفاده از فناوری بلاک چین در آینده شاهد تغییرات بزرگی خواهند بود عبارت‌اند از:

* امنیت سایبری

فناوری بلاک چین با توجه به این‌که یک سیستم توزیع شده است می‌تواند برای جلوگیری از دستکاری، امنیت داده‌ها و اجازه به کاربران برای تأیید صحت فایل‌ها استفاده شود.

* دولت

دولت‌ها می‌توانند از فناوری بلاک چین برای جایگزینی سیستم‌های سنتی مبتنی بر کاغذ استفاده کنند. همچنین استفاده از این فناوری برای رای‌گیری‌ها امکان تقلب را کاهش می‌دهد و به محافظت از هویت رای‌دهندگان نیز کمک می‌کند.

* امور مالی و بانکداری

با توجه به تورم جهانی و افزایش هزینه‌های انتقال پول بین واسطه‌های مالی، پیش‌بینی می‌شود کشورهای در حال توسعه به استفاده هرچه بیشتر از ارزهای دیجیتال رو خواهند آورد. یکی از زمینه‌های امیدوارکننده برای روند توسعه بلاک چین ایجاد ارزهای دیجیتال ملی است که در رابطه با برطرف‌کردن معایب ارزهای سنتی موجود کار می‌کنند.

* پزشکی

بلاک چین را می‌توان برای توسعه برنامه‌هایی برای مدیریت داده‌های بیماران، کنترل عرضه دارو، خودکارسازی معاینه پزشکی و تراکنش‌های درمانی مورد استفاده قرار داد. همچنین بلاک چین ابزاری موثر برای تایید صحت محموله‌های واکسن و پیگیری توزیع واکسن خواهد بود که نگرانی در مورد تولید و توزیع واکسن‌های تقلبی را برطرف خواهد کرد.

* بازاریابی

بلاک چین در آینده یک فناوری بسیار مفید و کاربردی در زمینه بازاریابی خواهد بود. با استفاده از بلاک چین نظارت و سنجش اثربخشی کمپین‌های تبلیغاتی افزایش یافته و موارد تقلب تبلیغاتی به حداقل خواهد رسید. همچنین بلاک چین می‌تواند به جمع آوری داده‌ها در مورد رفتار و روانشناسی مشتری کمک کند.